کربن دیاکسید، دیاکسید کربن یا گازکربنیک با فرمول شیمیایی CO۲، از ترکیب کربُن با اکسیژن به دست میآید. گاز کربنیک بر اثر احتراق ذغال و مواد آلی در مجاورت اکسیژن، تخمیر مایعات، تنفس حیوانات و گیاهان و غیره به دست میآید. (به طور بسیار سادهتر میتوان گفت زمانی که کربن میسوزد-یا به عبارت دیگر سوختن کامل صورت میگیرد-گاز دی اکسید کربن تولید میشود
گاز مزبور گازی است بیرنگ، بیبو، دارای طعمی مایل به حموضت. وزن مخصوص آن ۱/۵۲ است. چون این گاز سنگینتر از هواست، همیشه در طبقه سفلای محیطی که حاصل میشود، پخش میگردد. این گاز۰۳۰٪ از هوا را تشکیل میدهد
گیاهان از آن در فرایند فتوسنتز برای فرآوری کربوهیدراتها بهره میبرند و با گرفتن آن، از خود اکسیژن بیرون میدهند. CO۲حاضر در اتمسفر در نقش یک سپر حرارتی برای زمین کار میکند و با اثر گلخانهای طبیعی خود، از سرما در زمین جلوگیری میکند. اگرچه تراکمهای بالای کربن دیاکسید در جو زمین، که با سوختن سوختهای فسیلی تولید میشود، به عنوان آلاینده جوی شناخته میشود.
گازهای گلخانهای که کربن دیاکسید نیز یکی از آنهاست باعث میشود که اشعههای خورشید با طول موج پایین و از ابرها که آنها نیز جز گازهای گلخانهای هستند بگذرند و بعد از برخورد به سطح زمین بازتاب شده و طول موج آن افزایش مییابد و از پرتوهای فرابنفش به فروسرخ تبدیل میگردد.
اثرات دی اکسیدکربن امروزه بر انسان نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. در بررسی که بر روی جوامع کانادایی انجام شده نشان داد: آلودگی هوا به گاز دی اکسید کربن میتواند موجب تغییر جنسیت از فرزند پسر به دختر شود، حتی اگر منبع آلودگی از کیلومترها دورتر باشد.
همچنین قرارگیری در معرض دی اکسید کربن علاوه بر افزایش احتمال تولد دختر، موجب افزایش میزان ابتلا به سرطان در میان افراد میشود. تحقیقاتی که توسط سازمان محیط زیست و سلامت کانادا انجام شد اخیرا گزارش داد که صحت این پدیده را تایید می کند.
این مطالعه نشان داده است که احتمال خطر تا فاصله ی ۲۵ کیلومتری منبع آلودگی وجود دارد.به طور معمول حدود ۵۱ درصد تولدها از جنس پسر و ۴۹ درصد باقی مانده از نوع دختر میباشد ولی بر اساس تحقیق انجام شده در مناطق و شهرهایی از کانادا که خانوادهها در معرض آلودگی پالایشگاهها و تصفیه خانهها و کارخانههای کاغذسازی و ذوب آهن قرار دارند، احتمال تولد فرزند پسر به کمتر از ۴۶ درصد کاهش پیدا کرده است.
اصلیترین فعالیت انسانی که منجر به گرمای زمین میشود، سوزاندن سوختهای فسیلی (زغالسنگ، نفت و گاز طبیعی) و از بین بردن جنگلها است. بیشتر سوخت فسیلی در اتومبیلها، کارخانهها و نیروگاهها به مصرف میرسد. سوزاندن این سوختها گازی به نام دی اکسید کربن با علامت اختصاری CO2تولید میکند.
برخی نتایج دراز مدت افزایش دی اکسید کربن و گرم شدن زمین عبارتند از :
آب شدن یخهای قطبی که موجب بالا رفتن سطح آب دریاها وغرق شدن نواحی ساحل میشود